Onkovirüs: Kanser Yapıcı Virüsler
Kanser virüsleri, diğer bir deyişle onkovirüsler, kanser oluşumuna yol açan veya tümör gelişimine sebep olan virüslerdir. Kanser, kontrolsüz hücre bölünmesi ile karakterize edilen bir hastalıktır. Sağlıklı hücrelere enfekte olan kanser virüsleri, hücrelerde enfeksiyona neden olarak hücrenin normal işleyişini bozar. Bu durum, hücrelerin kontrolsüz, aşırı ve normalden daha hızlı bir şekilde bölünmesine yol açar.
Kanser Virüslerinin Çeşitleri
Hepatit C Virüsü (HCV)
Hepatit C virüsü (HCV), karaciğer kanseri ile yakından ilişkilidir. HCV ile enfekte olan bireylerde ciddi karaciğer rahatsızlıkları gözlemlenmekte ve bu kişilerde karaciğer kanseri gelişme riski artmaktadır. Günümüzde maalesef bu kansere karşı etkili bir aşı henüz bulunmamaktadır.
Hepatit B Virüsü (HBV)
Hepatit B virüsü (HBV), hepatit C virüsünden çok daha bulaşıcıdır. HBV, kan, vajina sıvısı ve diğer vücut sıvıları yoluyla kolayca yayılabilir. Halk arasında "sarılık" olarak da bilinen bu virüs, karaciğer iltihaplanmasına yol açar. Bazı kişilerde HBV'ye karşı doğal bağışıklık bulunurken, bağışıklığı olmayan bireyler için aşı ile koruma sağlanabilir. Ancak, aşı her hastada kesin çözüm sunmayabilir.
Epstein-Barr Virüsü (EBV)
Epstein-Barr virüsü (EBV), dünya nüfusunun %95'inin enfekte olduğu bir virüstür. EBV, lenfoma, burun ve mide kanserine yol açabilir. Bu virüse karşı da henüz bir aşı bulunmamaktadır.
Human Papilloma Virüsü (HPV)
Human Papilloma Virüsü (HPV), en çok araştırılan ve çalışılan virüslerden biridir ve 130'dan fazla alt türü bulunmaktadır. Çoğu HPV enfeksiyonu belirti göstermez ve kendiliğinden düzelir. Ancak bazı durumlarda siğiller ve kanser öncesi lezyonlarla kendini gösterebilir. Kanser öncesi lezyonlar rahim ağzı, vajina, vulva, penis, anüs, ağız veya boğaz kanseri riskini artırır. Bu kanserlerin çoğu HPV16 ve HPV18 türlerine bağlıdır ve vakaların %70'ini oluşturur. Diğer kanserlerin %60 ile %90'ı da HPV ile bağlantılıdır. HPV6 ve HPV11, genital siğillerin ve solunum yolu papillomatozisinin yaygın nedenleridir. HPV enfeksiyonları tipik olarak cinsel ilişki yoluyla bulaşır ve cinsel organları enfekte eder. HPV enfeksiyonları için bazı risk faktörleri vardır: ilk cinsel ilişkinin erken yaşta olması, birden fazla partnerle cinsel ilişki, sigara gibi zararlı maddelerle bağışıklığın zayıflaması gibi faktörlerdir. HPV, genellikle ten teması ile yayılır ve en yaygın yollar vajinal ve anal sekstir. Bazen hamilelik sırasında bir anneden bebeğine bu virüs geçebilir.
İnsan T-Lenfotropik Virüsü (HTLV)
İnsan T-lenfotropik virüsü (HTLV), bilinen ilk retrovirüstür. Gen aktarımı RNA'dan DNA'ya gerçekleşir. Bu virüsle enfekte olan kişilerin %10'unda lenf kanseri gözlemlenmiştir. Ancak, HTLV'nin hangi hastalıklara tam olarak yol açtığı henüz tam olarak belirlenememiştir. Bu virüs için de bir aşı bulunmamakla birlikte, tedavi edici ilaçlar geliştirilmiştir.
Kaposi Sarkomuyla İlişkili Herpesvirüs (KSHV)
Kaposi sarkomuyla ilişkili herpesvirüs (KSHV), özellikle AIDS hastalarında daha sık rastlanır. Bu virüs, sağlıklı bireyleri enfekte edebilir ve bağışıklık sistemini kontrol altında tutarak belirti göstermez. Ancak, farklı hastalıklar nedeniyle bağışıklık sistemi zayıfladığında KSHV enfeksiyonu ciddi sorunlara yol açabilir. Bu virüsün ömür boyu kalıcı olduğu düşünülmekte ve halen kesin bir tedavisi bulunmamaktadır.
Merkel Hücreli Polyoma Virüsü (MCV)
Merkel hücreli polyoma virüsü (MCV), kansere neden olduğu yakın zamanda keşfedilen bir virüstür. Nadir ancak agresif bir cilt kanseri formuna yol açabilir. Ancak, cilt kanseri olan her hastada bu virüse rastlanmamıştır, bu nedenle MCV'nin kanser yapıcı olup olmadığı halen tartışılmaktadır.
|
