Virüsler, mikroskop ile bile görülemeyecek kadar küçük organizmalardır. Virüslerin boyutları genellikle 10-275 nanometre arasında değişiklik gösterir. Virüslerin şekilleri, elektron mikroskobu ile görüntülendiğinde yuvarlak ve çubuk şeklinde olabilir.

Virüsler esas olarak RNA veya DNA gibi genetik materyal ve bu materyali koruyan bir protein kılıfından oluşur. Virüslerde bulunan bu genetik maddeye "genom" denir. Virüslerin yapıları hakkında bilgilere daha çok bakterilere bulaşmış olan bakteriyofajlar (fajlar) üzerinde yapılan çalışmalar sayesinde ulaşılmıştır. Bir virüs kılıfı incelendiğinde amino asitler ve proteinlerden oluştuğunu ve bunların sütunlar halinde dizildiğini görmek mümkündür.

Virüsler, ökaryotik ve prokaryotik hücrelerde bulunan birçok yapısal bileşene sahip değildir. Özellikle, virüslerde protein sentezi için gereken enzimler ve ribozomlar bulunmaz, bu da virüsleri diğer hücre tiplerinden ayırır. Virüslerin yapıları incelendiğinde, bunlarda bulunan enzimlerin metabolik faaliyetlerde ve enerji üretiminde kullanılmadığını görmek mümkündür. Bu enzimler, virüsler tarafından yalnızca genetik maddenin başka hücrelere aktarılması sırasında, yabancı hücrenin zarını eritmek amacıyla kullanılır.

Virüslerin temel bileşenleri şunlardır:

Genetik materyal, virüsün bulaştığı hücrede çoğalmasını sağlayan bilgileri içerir. Protein kılıf, bu genetik materyali korur ve virüsün hücrelere bağlanmasına yardımcı olur. Bazı virüslerde, protein kılıfının dışında bir lipid zarf bulunur. Bu zarf, virüsün konak hücre zarından türetilmiştir ve virüsün hücrelere girişini kolaylaştırır.

Virüslerin çoğalma süreci, konak hücrenin mekanizmalarını kullanarak gerçekleşir. Bu süreç şu adımlardan oluşur:

Virüsler, kendi başlarına çoğalamazlar ve bu nedenle bir konak hücreye ihtiyaç duyarlar. Bu özellikleri nedeniyle, virüsler genellikle zorunlu hücre içi parazitler olarak adlandırılır.

Virüslerin yapısal ve çoğalma özellikleri, onları biyolojik sistemler içinde benzersiz kılar. Bu özelliklerin anlaşılması, virüslerle mücadele ve tedavi stratejilerinin geliştirilmesi açısından büyük önem taşır.