Virüsler ve bakteriler, doğada farklı özelliklere sahip iki mikroskobik varlık kategorisidir. Canlı veya cansız formlar olarak iki gruba ayrılan varlıklardan bakteriler, canlı olarak kabul edilirken, virüsler bu sınıflandırmada belirsiz bir konumda yer alır. Virüsler, bazı durumlarda canlı gibi davranırken, bazı durumlarda ise cansız inorganik maddeler gibi davranırlar. Bu nedenle bilim insanları, virüsleri canlı veya cansız olarak net bir şekilde sınıflandıramamışlardır.

Virüsler, doğadaki en basit canlı türlerinden bile daha basit bir yapıya sahiptir. Virüsler sadece üç temel yapı taşı olan protein, enzim ve nükleik asitlerle kompleks yapılar oluştururlar. Bu nedenle, virüsler yalnızca 'elektron mikroskobu' ile görülebilirler.

Virüslerin canlı ve cansız özellikler sergilediğini belirtmiştik. Virüsleri canlı yapan özellik, üreyebilme yetenekleridir. Ancak cansız görünmelerinin sebebi, hücre DNA'sına giriş yapıp onu üreme amacıyla kullanamadıklarında kristal bir yapıya dönüşmeleridir. Virüslerin ortak bir özelliği, canlı bir hücre ile karşılaştıklarında kendilerini çoğaltmalarıdır. Ancak, virüsler canlı hücreler olmadan çoğalamazlar. Yani, virüsler sadece canlı bir hücre ile çoğalabilirler.

Prokaryotik özellik gösteren bakteriler, doğada toprak, su, hava, bitki ve hayvan gibi her yerde bulunabilirler. Bakterilerin büyük çoğunluğu tek hücrelidir. Besinsel gereksinimleri basittir ve çevresel koşullara hızlı bir şekilde uyum sağlarlar. Bakterilerin hücre yapısı dıştan içe doğru hücre duvarı, sitoplazma zarı ve sitoplazmadan oluşur. Belli bir zar ile çevrili gerçek bir çekirdekleri bulunmaz.

Bakteriler genellikle küresel veya uzun hücre şeklinde gözlemlenirler. Morfolojik olarak kök, çubuk ve spiral şekillerde bulunabilirler. Bakteriler, tek hücreli canlıların büyük bir kısmını oluştururlar ve genellikle çok hızlı bir şekilde ürerler. Bir ortamda bakterilerin bulunması veya faaliyette bulunması, çevre koşulları tarafından etkilenir. Bakterilerin gelişimine hava, ortamın asitliği, nem, sıcaklık ve ozmotik basınç gibi faktörler etki eder.

Virüsler ve bakteriler arasındaki temel farklılıklar şunlardır:

Virüsler ve bakteriler, doğada yaygın olarak bulunan ve çeşitli hastalıklara neden olabilen mikroskobik varlıklardır. Virüsler, konak hücre olmadan çoğalamazken bakteriler bağımsız olarak üreyebilirler. Her iki varlık türü de hem insanlar hem de diğer canlılar için önemli sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu nedenle, virüsler ve bakteriler hakkında bilgi sahibi olmak, hastalıklardan korunmak ve tedavi yöntemlerini anlamak açısından önemlidir.